Bannod

Effaith y Saesneg sydd, mae'n siwr, yn esbonio gwall sydd wedi bod yn britho'r cyfryngau yn ddiweddar. Dyma dri enghraifft:

"S4C am ddarlledu Seren Bethlehem gyda chefnogaeth teulu" (Golwg, prif dudalen celfyddydau, 29.12.09)

"Swyddfa Dywydd yn cyhoeddi rhybudd am eira trwm a ffyrdd rhewllyd mewn nifer o ardaloedd ddydd Mawrth." (BBC Cymru'r Byd, prif-dudalen newyddion, 4.1.09)

"Llundain 2012: Urdd yn gwneud ei farc" (BBC C'rB, 26.3.10)

Y broblem yw'r ffaith nad oes bannod amhenodol yn y Gymraeg fel sydd yn Saesneg. Pan fydd enw heb fannod (e.e. "teulu") mae'r enw hwnnw'n amhenodol yn Gymraeg ("a family" yn Saesneg). Wrth ddarllen y dyfyniadau hyn, rhaid i'r darllenydd ofyn, "Pa deulu?" a "Pha Swyddfa Dywydd?" - ac yn waeth byth, "Pa Urdd!?". Yn Saesneg, byddent yn gwneud synnwyr yn iawn: "S4C to broadcast S.B. with family's support". Heb fannod o'r fath (nac "a" na "the") mae'r darllenydd Saesneg yn gallu llenwi'r bwlch gyda'r fannod gywir. Ond mae angen y fannod yn Gymraeg:

S4C am ddarlledu Seren Bethlehem gyda chefnogaeth y teulu.

Y Swyddfa Dywydd yn cyhoeddi rhybudd am eira trwm a ffyrdd rhewllyd mewn nifer o ardaloedd ddydd Mawrth.

Llundain 2012: Yr Urdd yn gwneud ei farc.

Yn y stori ei hun am yr eira, mae'r fannod yn ôl yn ei lle: "Ac mae'r Swyddfa Dywydd wedi cyhoeddi rhybudd o eira ar gyfer siroedd Conwy, Dinbych, Ceredigion, Penfro, Fflint, Gwynedd, Ynys Môn a Wrecsam."

Dim ond un llythyren sydd yn y gair "y" - pe bai deirgwaith y maint hwnnw, fel "the", efallai y byddai mwy o reswm dros geisio ei anghofio!